Η Θεοτόκος στην Ορθόδοξη Παράδοση: Εορτές, κείμενα, παραδόσεις, θαύματα

Πληροφορίες Μαθήματος
ΤίτλοςΗ Θεοτόκος στην Ορθόδοξη Παράδοση: Εορτές, κείμενα, παραδόσεις, θαύματα / Τhe Mother of God in the Orthodox Tradition: Feasts, texts, traditions, miracles
ΚωδικόςΧ354
ΣχολήΘεολογική
ΤμήμαΚοινωνικής Θεολογίας και Χριστιανικού Πολιτισμού
Κύκλος / Επίπεδο1ος / Προπτυχιακό
Περίοδος ΔιδασκαλίαςΧειμερινή/Εαρινή
Υπεύθυνος/ηΔημοσθένης Κακλαμάνος
ΚοινόΝαι
ΚατάστασηΕνεργό
Course ID600022683

Πρόγραμμα Σπουδών: ΠΠΣ Τμήματος Κοινωνικής Θεολογίας και Χριστιανικού Πολιτισμού (2023 και εξής)

Εγγεγραμμένοι φοιτητές: 1
ΚατεύθυνσηΤύπος ΠαρακολούθησηςΕξάμηνοΈτοςECTS
Πληροφορίες Τάξης
ΤίτλοςΗ Θεοτόκος στην Ορθόδοξη Παράδοση: Εορτές, κείμενα, παραδόσεις, θαύματα
Ακαδημαϊκό Έτος2023 – 2024
Περίοδος ΤάξηςΧειμερινή
Διδάσκοντες μέλη ΔΕΠ
Ώρες Εβδομαδιαία3
Ώρες Συνολικά39
Class ID
600229941

Πρόγραμμα Τάξης

ΚτίριοΘεολογική
ΌροφοςΌροφος 3
ΑίθουσαΑΙΘΟΥΣΑ B (99)
ΗμερολόγιοΤετάρτη 18:00 έως 21:00
Τύπος Μαθήματος
Ειδικού Υποβάθρου
Τρόπος Παράδοσης
  • Πρόσωπο με πρόσωπο
Ηλεκτρονική Διάθεση Μαθήματος
Erasmus
Το μάθημα προσφέρεται και σε φοιτητές προγραμμάτων ανταλλαγής.
Γλώσσα Διδασκαλίας
  • Ελληνικά (Διδασκαλία, Εξέταση)
  • Αγγλικά (Εξέταση)
  • Γαλλικά (Εξέταση)
Γενικές Ικανότητες
  • Εφαρμογή της γνώσης στην πράξη
  • Αναζήτηση, ανάλυση και σύνθεση δεδομένων και πληροφοριών, με τη χρήση και των απαραίτητων τεχνολογιών
  • Αυτόνομη εργασία
  • Ομαδική εργασία
  • Εργασία σε διεθνές περιβάλλον
  • Εργασία σε διεπιστημονικό περιβάλλον
  • Προαγωγή της ελεύθερης, δημιουργικής και επαγωγικής σκέψης
Περιεχόμενο Μαθήματος
Στο πλαίσιο του μαθήματος παρουσιάζεται η ιστορική εξέλιξη της τιμής της Θεοτόκου σε όλες τις εκφάνσεις της και η θέση της εν γένει στην Ορθόδοξη Παράδοση και λατρεία. Εξετάζεται το ιστορικό πλαίσιο γένεσης, καθιέρωσης και εξέλιξης των θεομητορικών εορτών, αναλύονται ιστορικοφιλολογικά και θεολογικά επιλεγμένα θεομητορικά κείμενα (απόκρυφα, αγιολογικά, ομιλητικά, υμνογραφικά, διηγήσεις θαυμάτων), ενώ ιδιαίτερη αναφορά γίνεται σε παραδόσεις που αφορούν σε θαύματα θεομητορικών εικόνων, καθώς και σε βυζαντινά προσκυνήματα της Θεοτόκου. SYLLABUS: 1. Η Θεοτόκος στη βιβλική και απόκρυφη χριστιανική γραμματεία 2. Η Θεοτόκος στη λατρεία της Εκκλησίας 3. Οι Θεομητορικές εορτές Α´: Σύλληψη, Γενέσιο και Εισόδια της Θεοτόκου (ιστορία, περιεχόμενο, κείμενα, παραδόσεις) 4. Οι Θεομητορικές εορτές Β´: Ευαγγελισμός και Κοίμηση της Θεοτόκου (ιστορία, περιεχόμενο, κείμενα, παραδόσεις) 5. Οι εορτές των «λειψάνων» της Θεοτόκου (τιμίας ζώνης, τιμίας εσθήτος, ιερού μαφορίου). 6. Οι βιογραφίες της Θεοτόκου στο Βυζάντιο 7. Η Θεοτόκος στη βυζαντινή αγιολογική και ομιλητική γραμματεία Α´: Ιστορικοφιλολογική και θεολογική ανάλυση θεομητορικών Λόγων και Ομιλιών 8. Η Θεοτόκος στη βυζαντινή αγιολογική και ομιλητική γραμματεία Β´: Ιστορικοφιλολογική και θεολογική ανάλυση θεομητορικών Λόγων και Ομιλιών 9. Η Θεοτόκος στη βυζαντινή θρησκευτική ποίηση Α´: Ιστορικοφιλολογική και θεολογική ανάλυση θεομητορικών ύμνων 10. Η Θεοτόκος στη βυζαντινή θρησκευτική ποίηση Β´: Ιστορικοφιλολογική και θεολογική ανάλυση θεομητορικών ύμνων 11. Διηγήσεις Θεομητορικών θαυμάτων 12. Παραδόσεις, διηγήσεις και θαύματα θεομητορικών εικόνων 13. Ναοί και Προσκυνήματα της Θεοτόκου στο Βυζάντιο
Λέξεις Κλειδιά
Θεοτόκος, εορτές, αγιολογία, ομιλητική, θαύματα
Τύποι Εκπαιδευτικού Υλικού
  • Σημειώσεις
  • Διαφάνειες
  • Βιβλίο
Χρήση Τεχνολογιών Πληροφορίας και Επικοινωνιών
Χρήση Τ.Π.Ε.
  • Χρήση Τ.Π.Ε. στη Διδασκαλία
  • Χρήση Τ.Π.Ε. στην Επικοινωνία με τους φοιτητές
Περιγραφή
Διδασκαλία με τη χρήση οπτικοακουστικών μέσων (παρουσιάσεις με powerpoint και videoclips). Ηλεκτρονική υποστήριξη με βοηθητικό υλικό και ασκήσεις μέσω της πλατφόρμας Blackboard. Επικοινωνία με τους φοιτητές και συμβουλευτική στήριξη με τη χρήση e-mails
Οργάνωση Μαθήματος
ΔραστηριότητεςΦόρτος ΕργασίαςECTSΑτομικάΟμαδικάErasmus
Διαλέξεις39✓✓✓
Σεμινάρια12✓✓✓
Μελέτη και ανάλυση βιβλίων και άρθρων30✓✓
Συγγραφή εργασίας / εργασιών18✓✓
Εξετάσεις1✓✓
Σύνολο100
Αξιολόγηση Φοιτητών
Περιγραφή
Προφορική εξέταση στην ύλη που καλύφθηκε κατά τη διάρκεια του εξαμήνου ή γραπτή εργασία σε θέμα που σχετίζεται με την ύλη του μαθήματος (90%). Προσμετράται και η ενεργός συμμετοχή στο μάθημα (10%)
Μέθοδοι Αξιολόγησης Φοιτητών
  • Γραπτή Εργασία (Συμπερασματική)
  • Προφορική Εξέταση (Συμπερασματική)
Βιβλιογραφία
Βιβλιογραφία μαθήματος (Εύδοξος)
Δημοσθένης Στρατηγόπουλος, Ο πατριάρχης Φώτιος υμνεί τη Θεοτόκο. Κριτική έκδοση – Σχόλια, εκδ. Αρμός, Αθήνα 2019.
Επιπρόσθετη βιβλιογραφία για μελέτη
Ι. Αναστασίου, Τα Εισόδια της Θεοτόκου. Η ιστορία, η εικονογραφία και η Υμνογραφία της εορτής, Θεσσαλονίκη 1959. Μ. Βασιλάκη (επιμ.), Μήτηρ Θεού. Απεικονίσεις της Παναγίας στη Βυζαντινή Τέχνη, Αθήνα 2000. Μητρ. Ναυπάκτου και Αγίου Βλασίου Ιερόθεος Βλάχος, Οι Θεομητορικές εορτές. Τα ιστορικά και θεολογικά της υπεραγίας Θεοτόκου, Λεβαδειά 2016. Δ. Κακλαμάνος, Αγίου Νικοδήμου του Αγιορείτου, Κανόνες Οκτώηχοι εις τα Εισόδια της Θεοτόκου. Εισαγωγή - Κριτική Έκδοση, Άγιον Όρος 2017. Γ. Παπαγιάννης, Ακάθιστος Ύμνος. Άγνωστες πτυχές ενός πολύ γνωστού κειμένου, Θεσσαλονίκη 2006. Α. Σπουρλάκου-Ευτυχιάδου, Η Παναγία Θεοτόκος τύπος χριστιανικής αγιότητος, Αθήναι 1990. Α. Τριβυζαδάκη, Θεομητορική Εικονογραφία. Η παιδική ηλικία, Θεσσαλονίκη 2005. M. Cunningham, Wider than Heaven. Eight Century Homilies on the Mother of God, [St. Vladimir' s Seminar Press. Popular Patristics Series 35], New York 2008. M. Cunningham, Τhe Mother of God in Early Byzantine Homilies, Sobornost 10 (1999) 53-67. S.-C. Mimouni, Les traditions anciennes sur la Dormition et Assomption de Marie. Etudes littéraires, hi-sto¬riques et doctrinales [Supplements to Vigiliae Christianae 104], Leiden-Boston 2011. J. Olkinuora, Byzantine Hymnography for the Feast of the Entrance of the Theotokos, [Studia Patristica Fennica 4], Helsinki 2015. S. Shoemaker, Ancient Traditions of the Virgin Mary’s Dormition and Assumption, Oxford 2002.
Τελευταία Επικαιροποίηση
16-09-2023