ΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΙΣΤΟΡΙΑ: ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΚΑΙ ΕΠΑΡΧΙΑΚΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗ
| Τίτλος | ΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΙΣΤΟΡΙΑ: ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΚΑΙ ΕΠΑΡΧΙΑΚΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗ / BYZANTINE HISTORY: CENTRAL AND PROVINCIAL ADMINISTRATION |
| Κωδικός | ΙΒΥ501 |
| Σχολή | Φιλοσοφική |
| Τμήμα | Ιστορίας και Αρχαιολογίας |
| Κύκλος / Επίπεδο | 1ος / Προπτυχιακό |
| Περίοδος Διδασκαλίας | Χειμερινή/Εαρινή |
| Κοινό | Όχι |
| Κατάσταση | Ενεργό |
| Course ID | 600019278 |
Πρόγραμμα Σπουδών: ΠΠΣ Τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας 2020-2021
Εγγεγραμμένοι φοιτητές: 8
| Κατεύθυνση | Τύπος Παρακολούθησης | Εξάμηνο | Έτος | ECTS |
|---|---|---|---|---|
| ΙΣΤΟΡΙΑΣ | Υποχρεωτικό Ειδίκευσης | Χειμερινό/Εαρινό | - | 7 |
| Τίτλος | ΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΙΣΤΟΡΙΑ: ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΚΑΙ ΕΠΑΡΧΙΑΚΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗ |
| Ακαδημαϊκό Έτος | 2023 – 2024 |
| Περίοδος Τάξης | Χειμερινή |
| Διδάσκοντες μέλη ΔΕΠ | |
| Ώρες Εβδομαδιαία | 3 |
| Ώρες Συνολικά | 39 |
| Class ID | 600244137
|
Τύπος Μαθήματος 2016-2020
- Επιστημονικής Περιοχής
- Ανάπτυξης Δεξιοτήτων
Τύπος Μαθήματος 2011-2015
Ειδικού Υποβάθρου / Κορμού
Τρόπος Παράδοσης
- Πρόσωπο με πρόσωπο
- Eξ απoστάσεως εκπαίδευση
Ηλεκτρονική Διάθεση Μαθήματος
- e-Οδηγός Σπουδών https://qa.auth.gr/el/class/1/600244137
- Στον ιστοχώρο του Τμήματος: http://eclass.auth.gr/modules/document/document.php?course=ITL198
Erasmus
Το μάθημα προσφέρεται και σε φοιτητές
προγραμμάτων ανταλλαγής.
Γλώσσα Διδασκαλίας
- Ελληνικά (Διδασκαλία, Εξέταση)
Προαπαιτήσεις
Προαπαιτούμενα Μαθήματα
- ΙΒΥ151 ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΙΣΤΟΡΙΑ
- ΙΒΥ651 ΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΙΣΤΟΡΙΑ I
- ΙΒΥ652 ΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΙΙ
Γενικές Προαπαιτήσεις
Καμμία
Μαθησιακά Αποτελέσματα
Οι φοιτητές αναμένεται ότι θα
•εξοικειωθούν με την πρώιμη, μέση και ύστερη διοικητική Ιστορία του Βυζαντινού Κράτους
•εξοικειωθούν με την εξέλιξη της βασικής ορολογίας
•εξοικειωθούν με την ανάπτυξη των σημαντικότερων κεντρικών υπηρεσιών (π. Χ. Λογοθέσια), στρατιωτικών οντοτήτων και αξιωμάτων
•μπορούν να αποτιμήσουν τις βασικές πηγές και την σχετική βιβλιογραφία (Notitia Dignitatum, Τακτικά, Ψευδο-Κωδινός)
•εξοικειωθούν με τις σφραγίδες και τα έγγραφα, διότι πρόκειται για πρωτογενείς πηγές της Βυζαντινής διοίκησης
•αναπτύξουν περαιτέρω τις κριτικές και συνθετικές τους ικανότητες στην παραγωγή γραπτού λόγου με τη χρήση πηγών και βιβλιογραφίας
•θα βελτιώσουν τη δυνατότητά τους να αποτιμούν και να αξιολογούν ιστορικά ερωτήματα επιχειρηματολογώντας κατάλληλα
•εξοικειωθούν με διεπιστημονικές προσεγγίσεις της θεματικής ενότητας
Γενικές Ικανότητες
- Εφαρμογή της γνώσης στην πράξη
- Λήψη αποφάσεων
- Αυτόνομη εργασία
- Ομαδική εργασία
- Εργασία σε διεπιστημονικό περιβάλλον
- Σεβασμός στη διαφορετικότητα και στην πολυπολιτισμικότητα
- Επίδειξη κοινωνικής, επαγγελματικής και ηθικής υπευθυνότητας και ευαισθησίας σε θέματα φύλου
- Άσκηση κριτικής και αυτοκριτικής
- Προαγωγή της ελεύθερης, δημιουργικής και επαγωγικής σκέψης
Περιεχόμενο Μαθήματος
Η θεματική ενότητα αποτελεί αναλυτική επισκόπηση και εξέλιξη της Βυζαντινής διοίκησης ξεκινώντας από τις διοικητικές μεταρρυθμίσεις του Διοκλητιανού και του Κωνσταντίνου Α΄. Ιδιαίτερη έμφαση θα δοθεί στη μεσοβυζαντινή περίοδο, για την οποία προσφέρουν διεξοδικές πληροφορίες τα Τακτικά του 9ου και 10ου αι. Ιδιαίτερη προσχή θα δοθεί στον θεματικό θεσμό, καθώς και στους τίτλους και τα αξιώματα. Για τον διοικητικό μηχανισμό της υστεροβυζαντινής περιόδου θα επικεντρώσουμε την προσοχή μας κυρίως στο έργο του Ψευδοκωδινού. Περαιτέρω θα τονιστεί η εξέχουσα σημασία των σφραγίδων και των εγγράφων ως επιπρόσθετες άμεσες πηγές στην ανασκευή διοικητικών δομών και ο καταλυτικός τους ρόλος στην επίλυση πολλών ερωτημάτων. Η εστίαση των εβδομαδιαίων σεμιναρίων είναι σε ειδικό θέμα της ενότητας που ανακοινώνεται ετησίως.
1. Οι μεταρρυθμίσεις των Τετράρχων και του Μεγάλου Κωνσταντίνου
2. Η „Notitia Dignitatum“: Ημερομηνία, σημασία, προβλήματα
3. Το ιεραρχικό σύστημα της διοίκησης κατά την „Notitia Dignitatum“ (αξιώματα, τιμητικά επίθετα)
4. Η διοικητική εξέλιξη του έκτου (6ου) αι., ιδιαιτέρως επί Ιουστιανιανού Α΄
5. Αλλαγές στην στρατιωτική διοίκηση την περίοδο του 7ου αι.
6. Οι συνέπειες της αποδυνάμωσης των επάρχων του πραιτωρίου κατά τον ύστερο 7ο και 8ο αι.
7. Το θεματικό σύστημα (7ος-8ος αι.) και τα προβλήματα των Τακτικών
8. Η εξέλιξη των τιμητικών τίτλων και η σχέση τους με την κοινωνική ιεραρχία (συμπεριλαβομένων και των σφραγιδολογικών δεδομένων)
9. Το ζενίθ της εξέλιξης της πολιτικής διοίκησης κατά τη διάρκεια του 11ου αι. και η σπουδαιότητα των σφραγίδων για την εντόπιση και κατανόησή της
10. Προβλήματα και επιτυχίες ως προς την ενσωμάτωση νέων λαών στην αυτοκρατορία και ο ρόλος των ξένων στον διοικητικό μηχανισμό του Βυζαντίου
11. Η διοίκηση της εκκλησιαστικής περιουσίας (Πατριαρχείο, Επισκοπές, Μοναστήρια)
12. Το φορολογικό σύστημα (συμπεριλαμβανομένων της χαριστικής δωρεάς, του θεσμού της πρόνοιας και των ευαγών ιδρυμάτων)
13. Η διοίκηση κατά την Κομνήνεια περίοδο
14. Η διοίκηση κατά την υστεροβυζαντινή περίοδο (με ιδιαίτερη έμφαση στο έργο του Ψευδο-Κωδινού)
Λέξεις Κλειδιά
Βυζάντιο, Διοικητική Ιστορία, Κεντρική και Επαρχιακή Διοίκηση, Στρατιωτική Οργάνωση, Λογοθέσια, Θέματα, Σιγιλλογραφία, Διπλωματική
Τύποι Εκπαιδευτικού Υλικού
- Σημειώσεις
- Διαφάνειες
- Ήχος
- Πολυμεσικό υλικό
- Βιβλίο
Χρήση Τεχνολογιών Πληροφορίας και Επικοινωνιών
Χρήση Τ.Π.Ε.
- Χρήση Τ.Π.Ε. στη Διδασκαλία
- Χρήση Τ.Π.Ε. στην Εργαστηριακή Εκπαίδευση
- Χρήση Τ.Π.Ε. στην Επικοινωνία με τους φοιτητές
- Χρήση Τ.Π.Ε. στην Αξιολόγηση των Φοιτητών
Οργάνωση Μαθήματος
| Δραστηριότητες | Φόρτος Εργασίας | ECTS | Ατομικά | Ομαδικά | Erasmus |
|---|---|---|---|---|---|
| Μελέτη και ανάλυση βιβλίων και άρθρων | 95 | ✓ | |||
| Συγγραφή εργασίας / εργασιών | 45 | ✓ | |||
| Εξετάσεις | 5 | ||||
| Σύνολο | 145 |
Αξιολόγηση Φοιτητών
Περιγραφή
Η αξιολόγηση των φοιτητών γίνεται με βάση τη συμμετοχή τους στις δραστηριότητες του μαθήματος, την ανταπόκρισή τους (ποσοτική και ποιοτική) στις ενδιάμεσες εργασίες που θα του ανατίθενται και την ποιότητα της τελικής εργασίας που θα παραδώσουν.
Μέθοδοι Αξιολόγησης Φοιτητών
- Γραπτή Εργασία (Διαμορφωτική, Συμπερασματική)
- Δημόσια Παρουσίαση (Διαμορφωτική, Συμπερασματική)
Βιβλιογραφία
Βιβλιογραφία μαθήματος (Εύδοξος)
α. Βιβλιογραφία μαθήματος (Εύδοξος)
Αικ. Χριστοφιλοπούλου, Το πολίτευμα και οι θεσμοί της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας 324-1204. Διοίκηση, Οικονομία, Κοινωνία. Αθήνα 2004
Επιπρόσθετη βιβλιογραφία για μελέτη
β. Επιπρόσθετη βιβλιογραφία για μελέτη
Β. Βλυσίδου κ. ά., Η Μικρά Ασία των θεμάτων. Έρευνες πάνω στην γεωγραφική φυσιογνωμία και προσωπογραφία των βυζαντινών θεμάτων της Μικράς Ασίας (7ος-11ος αι.). Αθήνα 1998
Μ. Γρηγορίου-Ιωαννίδου, Παρακμή και πτώση του θεματικού θεσμού. Συμβολή στην εξέλιξη της διοικητικής και της στρατιωτικής οργάνωσης του Βυζαντίου από τον 10ο αι. κ. ε. 2Θεσσαλονίκη 2007
Α. Ε. Γκουτζιουκώστας, Το αξίωμα του Μυστικού. Θεσμικά και προσωπογραφικά προβλήματα. Θεσσαλονίκη 2011
Α. Ε. Γκουτζιουκώστας, Η απονομή δικαιοσύνης στο Βυζάντιο (9ος-12ος αι.). Τα κοσμικά δικαιοδοτικά όργανα και δικαστήρια της πρωτεύουσας. Θεσσαλονίκη 2004
Α. Ε. Γκουτζιουκώστας – Α. Ξ. Μονιάρος, Η περιφερειακή διοικητική οργάνωση της Βυζαντινής αυτοκρατορίας από τον Ιουστινιανό Α΄(527/565). Η περίπτωση της Questura Iustiniana Exercitus. Θεσσαλονίκη 2009
Δ. Δρακούλης, Η περιφερειακή οργάνωση των οικισμών της Ανατολικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας κατά την πρώιμη βυζαντινή περίοδο. Θεσσαλονίκη 2010
W. Brandes, Finanzverwaltung in Krisenzeiten. Untersuchungen zur byzantinischen Administration im 6.-9. Jahrhundert. Frankfurt am Main 2002
J. B. Bury, The Imperial Administrative System in the Ninth Century. With a Revised Text of the Kletorologion of Philotheos. London 1911
G. Dagron, Naissance d´une capitale. Constantinople et ses institutions de 330 à 451. Paris 1974
V. Laurent, Le Corpus des sceaux de l´empire byzantin. L´administration centrale. Paris 1981
N. Oikonomidès, Les listes de préséance Byzantines des IΧe et Xe siècles. Paris 1972
N. Oikonomidès, L´évolution de l´organisation administrative de l´empire byzantin au XΙème siècle (1025-1118). Travaux et Mémoires 6 (1976) 125-171
N. Oikonomidès, Fiscalité et exemption fiscale à Byzance (IXe-XIe s.). Athènes 1996.
W. Seibt, Die byzantinischen Bleisiegel in Österreich. 1. Teil. Kaiserhof. Wien 1978
Α.-K. Wassiliou-Seibt, From magister militum to strategos: The evolution of the highest military commands in early Byzantium (5th-7th C.). TM 21/1 (2017) 789-802
Α.-K. Wassiliou-Seibt, Reconstructing the Byzantine Frontier on the Balkans (late 7th-10th C.). REB 73 (2015) 229-239
Α.-K. Wassiliou-Seibt, Das byzantinische Verteidigungssystem an der Balkangrenze (Ende 10.-Ende 11. Jh.). Neue Erkenntnisse aus der systematischen Νachlese der narrativen Quellen und dem Siegelbefund. BSl 75 (2017) 164-190
A.-K. Wassiliou ˗ W. Seibt, Die byzantinischen Bleisiegel in Österreich. 2. Teil. Zentral- und Provinzialverwaltung. Wien 2004
Τελευταία Επικαιροποίηση
07-05-2020
