Μέθοδοι έρευνας: τέχνη, κοινωνία και πολιτική
| Τίτλος | Μέθοδοι έρευνας: τέχνη, κοινωνία και πολιτική / Μέθοδοι έρευνας: τέχνη, κοινωνία και πολιτική |
| Κωδικός | ΥΘΜΕΤΚΠ1 |
| Κύκλος / Επίπεδο | 2ος / Μεταπτυχιακό |
| Περίοδος Διδασκαλίας | Χειμερινή/Εαρινή |
| Κοινό | Όχι |
| Κατάσταση | Ενεργό |
| Course ID | 600022843 |
Πρόγραμμα Σπουδών: Διατμηματικό Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών "Τέχνη και Δημόσια Σφαίρα"
Εγγεγραμμένοι φοιτητές: 6
| Κατεύθυνση | Τύπος Παρακολούθησης | Εξάμηνο | Έτος | ECTS |
|---|---|---|---|---|
| Ιστορική, Πολιτική και Ερμηνευτική Διερεύνηση της Τέχνης | Υποχρεωτικό | 2 | 1 | 10 |
| Τίτλος | Μέθοδοι έρευνας: τέχνη, κοινωνία και πολιτική |
| Ακαδημαϊκό Έτος | 2023 – 2024 |
| Περίοδος Τάξης | Εαρινή |
| Διδάσκοντες μέλη ΔΕΠ | |
| Διδάσκοντες άλλων Κατηγοριών | |
| Class ID | 600247578
|
Τύπος Μαθήματος
Eιδίκευσης / Kατεύθυνσης
Τύπος Μαθήματος 2016-2020
- Επιστημονικής Περιοχής
Τύπος Μαθήματος 2011-2015
Ειδικού Υποβάθρου / Κορμού
Τρόπος Παράδοσης
- Πρόσωπο με πρόσωπο
Ηλεκτρονική Διάθεση Μαθήματος
- e-Οδηγός Σπουδών https://qa.auth.gr/el/class/1/600247578
Γλώσσα Διδασκαλίας
- Ελληνικά (Διδασκαλία, Εξέταση)
Μαθησιακά Αποτελέσματα
- Εξοικείωση με τα βασικά χαρακτηριστικά του πεδίου της οπτικής κουλτούρας και της αισθητικής και με τα είδη των καλλιτεχνικών πρακτικών, με ιδιαίτερη έμφαση στις πολιτικές διαστάσεις της τέχνης.
- Άρθρωση πρωτότυπων διεπιστημονικών συσχετίσεων.
- Συγκέντρωση και αξιολόγηση πληροφοριών και τεκμηρίων με σκοπό την διερεύνηση και αποτίμηση της κοινωνικο-πολιτικής σημασίας της σύγχρονης τέχνης.
- Επεξεργασία και σύνθεση στοιχείων από ποικίλες πηγές (συμβατικές και ηλεκτρονικές) για την ανάπτυξη οργανωμένων και πειστικών επιχειρημάτων στον γραπτό και προφορικό λόγο.
- Διερεύνηση της αλληλεπίδρασης των εικαστικών τεχνών με τις κοινωνικές επιστήμες σε επίπεδο θεωρίας, πρακτικών και μεθοδολογιών.
- Κριτική προσέγγιση του οπτικού πολιτισμού καθώς και της διδακτικής του, ως πεδίων διαμόρφωσης ταυτότητας και κοινωνικών-πολιτικών αντιλήψεων.
Γενικές Ικανότητες
- Εφαρμογή της γνώσης στην πράξη
- Αναζήτηση, ανάλυση και σύνθεση δεδομένων και πληροφοριών, με τη χρήση και των απαραίτητων τεχνολογιών
- Αυτόνομη εργασία
- Ομαδική εργασία
- Επίδειξη κοινωνικής, επαγγελματικής και ηθικής υπευθυνότητας και ευαισθησίας σε θέματα φύλου
- Άσκηση κριτικής και αυτοκριτικής
- Προαγωγή της ελεύθερης, δημιουργικής και επαγωγικής σκέψης
Περιεχόμενο Μαθήματος
Προφανώς, καμιά καλλιτεχνική δραστηριότητα δεν λαμβάνει χώρα εν κενώ. Η παραγωγή της τέχνης απαντά σε συγκεκριμένα κοινωνικο-πολιτικά ερεθίσματα, ενώ και η πρόσληψή της έχει πολύ συγκεκριμένους κοινωνικούς και πολιτικούς όρους δυνατότητας. Πλαισιώνεται με διάφορους τρόπους και είναι δυνατόν να ερμηνευθεί με ακόμα περισσότερους. Ακόμα κι όταν αυτή η διαλεκτική ανάμεσα στο έργο τέχνης και τα ευρύτερα διακυβεύματα δεν είναι άμεσα ορατή –συχνά ούτε στον θεατή, αλλά ούτε και στον ίδιο τον καλλιτέχνη– αυτό δεν σημαίνει ότι δεν υφίσταται ως τέτοια. Εξάλλου, η διαπλοκή τέχνης και πολιτικής σημάδεψε τις καλλιτεχνικές πρωτοπορίες στη νεωτερικότητα. Αλλά και αντίστροφα: η πολιτική κυριαρχία δεν εγκατέλειψε ποτέ την προσδοκία ελέγχου του καλλιτεχνικού πεδίου, άλλοτε λογοκρίνοντας (ρητά είτε και υπόρρητα) και άλλοτε ενθαρρύνοντας διαφορετικά είδη «στρατευμένης τέχνης». Στον απόηχο της αμφίρροπης αυτής σχέσης, η σύγχρονη θεωρία επιστρέφει σήμερα να αποτιμήσει εκ νέου το κοινωνικο-πολιτικό δυναμικό των καλλιτεχνικών πρακτικών.
Στο πλαίσιο του μαθήματος θα δοθεί ιδιαίτερο βάρος στους διακριτούς άξονες μέσα από τους οποίους είναι δυνατόν να εξεταστεί και να ερευνηθεί η καλλιτεχική παραγωγή, αλλά και να αρθρωθούν ερμηνείες που φέρνουν στο προσκήνιο τις κοινωνικο-πολιτικές προκείμενές της. Οι κοινωνικές επιστήμες εν γένει και ιδιαίτερα η κοινωνιολογία και η πολιτική θεωρία αποτελούν σημαντικό άξονα διερεύνησης των εικαστικών τεχνών. Η κοινωνική έρευνα, π.χ., συμβάλει στην κατανόηση των καλλιτεχνικών φαινομένων μέσα από την ανάλυση τριών τουλάχιστον επιπέδων: α) του έργου τέχνης, β) της (δια)μεσολάβησης, γ) της πρόσληψης του. Σε πρώτο επίπεδο θα προσεγγιστει η αξιολόγηση, η ερμηνεία και η παρατήρηση του έργου καθώς και η απήχησή του ως αισθητική εμπειρία με πολιτικές συνεπαγωγές μέσα από ποικίλες στρατηγικές που μετέρχονται οι καλλιτέχνες (π.χ. από-ταύτιση, υπερ-ταύτιση). Στη συνέχεια θα γίνει προσέγγιση των προσώπων που μεσολαβούν (έμποροι, συλλέκτες, κριτικοί, επιμελητές), των θεσμών, των δεδομένων (αντικειμένων, αριθμών, εικόνων) και των θεωριών για τη (δια)μεσολάβηση και κοινωνικο-πολιτική, νομική και μιντιακή πλαισίωσή του. Τέλος, θα προσεγγιστεί η πρόσληψη του έργου τέχνης όπως συγκροτείται στο καθεαυτό καλλιτεχνικό πεδίο, αλλά και των οιονεί καλλιτεχικών πρακτικών που επιχειρούν να αποδράσουν από τα συχνά ασφυκτικά του όρια και να επιδράσουν στην καθημερινή ζωή. Έτσι, επίκεντρο ανάλυσης γίνεται το «κοινό»: η μορφολογία του, τα κίνητρά του, οι συμπεριφορές του, τα συναισθήματά του.
Διερευνάται, επιπλέον, η δυνατότητα των καλλιτεχνικών πρακτικών για παρέμβαση στο κοινωνικό πεδίο μέσω της δημιουργίας ετεροτήτων μέσα σε ένα πλαίσιο «δημιουργικού καπιταλισμού» που (κατά κανόνα) τις αφομοιώνει. Περαιτέρω, εξετάζεται η «μετανεωτερική» αποδόμηση των ορίων μεταξύ έρευνας στο πεδίο των κοινωνικών επιστημών και των εικαστικών τεχνών, καθώς και το θεωρητικό υπόβαθρο, οι μεθοδολογίες και οι μορφές τέτοιων συμβιωτικών συζεύξεων. Εξετάζεται τέλος, η πολιτική διάσταση της κριτικής διδακτικής της εικόνας στο παρόν μετα-πολιτικό τοπίο, ενώ δίνεται έμφαση, σε αναλυτικές και θεωρητικές μορφές έρευνας που εξετάζουν την εικόνα ως πεδίο παραγωγής νοημάτων και διαμόρφωσης (αυτο)αντίληψεων.
Λέξεις Κλειδιά
καλλιτεχνικές πρακτικές, κοινωνία, πολιτική
Τύποι Εκπαιδευτικού Υλικού
- Σημειώσεις
- Διαφάνειες
- Βιβλίο
Χρήση Τεχνολογιών Πληροφορίας και Επικοινωνιών
Χρήση Τ.Π.Ε.
- Χρήση Τ.Π.Ε. στη Διδασκαλία
- Χρήση Τ.Π.Ε. στην Επικοινωνία με τους φοιτητές
Οργάνωση Μαθήματος
| Δραστηριότητες | Φόρτος Εργασίας | ECTS | Ατομικά | Ομαδικά | Erasmus |
|---|---|---|---|---|---|
| Διαλέξεις | 39 | 1,3 | |||
| Μελέτη και ανάλυση βιβλίων και άρθρων | 140 | 4,7 | |||
| Εκπόνηση μελέτης (project) | 31 | 1,0 | |||
| Συγγραφή εργασίας / εργασιών | 90 | 3 | |||
| Σύνολο | 300 | 10 |
Αξιολόγηση Φοιτητών
Περιγραφή
Η αξιολόγηση λαμβάνει χώρα με γραπτές εργασίες και παρουσιάσεις στην τάξη.
Μέθοδοι Αξιολόγησης Φοιτητών
- Γραπτή Εργασία (Διαμορφωτική, Συμπερασματική)
- Δημόσια Παρουσίαση (Διαμορφωτική, Συμπερασματική)
Βιβλιογραφία
Επιπρόσθετη βιβλιογραφία για μελέτη
Atkinson, Dennis, Art, Equality and Learning: Pedagogies Against the State, Ρότερνταμ: Sense Publishers, 2011.
Bishop, Claire, ‘The Social Turn: Collaboration and Its Discontents’, Artforum 44, αρ. 6 (Φεβ. 2006): 178-183.
https://newsgrist.typepad.com/files/claire-bishop-the-social-turn-collaboration-and-its-discontents-in-2006-artforum.pdf
Bourdieu, Pierre, Διάκριση: Η κοινωνική κριτική της καλαισθητικής κρίσης, Αθήνα: Πατάκης, 2002.
Ζιώγας, Γιάννης, Καραμπίνης, Λεωνίδας, Σταυρακάκης, Γιάννης & Χριστόπουλος, Δημήτρης (επιμ.) Όψεις λογοκρίας στην Ελλάδα, Αθήνα: Νεφέλη, 2008.
Δασκαλοθανάσης, Νίκος, Ο καλλιτέχνης ως ιστορικό υποκείμενο από τον 19ο στον 21ο αιώνα, Αθήνα: Άγρα, 2004.
Δημητρίου, Σωτήρης, Η πολιτική διάσταση στην τέχνη, Σαββάλας, Αθήνα, 2009.
Foster, Hal, The Return of the Real: The Avant-garde at the End of the Century, Cambridge, Mass.; London: MIT Press, 1996.
Heinich, Nathalie, Κοινωνιολογία της τέχνης, Αθήνα: Πλέθρον, 2014.
Heinich, Nathalie, Το παράδειγμα της σύγχρονης τέχνης: δομές μιας καλλιτεχνικής επανάστασης, Αθήνα: Πλέθρον, 2015.
Holly, Michael & Smith, Marquard (επιμ.) What is Research in the Visual Arts? Obsession, Archive, Encounter, New Haven: Yale University Press, 2008.
Λοϊζίδου, Νίκη, Απόγειο και κρίση της πρωτοποριακής ιδεολογίας, Αθήνα: Νεφέλη, 1992.
Meier, Christian, Η πολιτική τέχνη της αρχαίας ελληνικής τραγωδίας, Αθήνα: Καρδαμίτσα, 1997.
Παναγιωτόπουλος, Νίκος & Μαρία Βιδάλη, Libido artistica: κοινωνική κριτική της καλλιτεχνικής ζήτησης. Αθήνα: Αλεξάνδρεια, 2019.
Πετσίνη, Πηνελόπη (επιμ.) Capitalist Realism: Συντελεσμένο μέλλον/παρελθόν διαρκείας, Θεσσαλονίκη: Εκδόσεις Πανεπιστημίου Μακεδονίας, 2018.
Rogoff, Irit, ‘Turning’, E-Flux Journal 1, 2008,
http://worker01.e-flux.com/pdf/article_18.pdf
Stallabras, Julian, Ριζοσπαστικές πραγματικότητες: η φωτογραφία ως πολιτική πρακτική, Θεσσαλονίκη: University Studio Press.
Σταυρακάκης, Γιάννης & Σταφυλάκης, Κωστής (επιμ.) Το πολιτικό στη σύγχρονη τέχνη, Αθήνα: Εκκρεμές, 2008.
Τάκης, Ανδρέας, Για την ελευθερία της τέχνης: δοκίμιο πολιτικής και συνταγματικής θεωρίας, Αθήνα: Σαββάλας, 2008.
Zolberg, Vera, Outsider art - Contesting Boundaries in Contemporary Culture, Cambridge: Cambridge University Press, 1997.
Τελευταία Επικαιροποίηση
10-04-2024
