Κοινωνική σημειωτική, ιδεολογίες και ταυτότητες στον λόγο της μαζικής κουλτούρας

Το μάθημα πραγματεύεται την κατασκευή ταυτοτήτων στον λόγο της μαζικής κουλτούρας υπό το πρίσμα κοινωνικο-σημειωτικών θεωρήσεων. Συγκεκριμένα, εκκινώντας από μια κονστρουξιονιστική οπτική, οι ταυτότητες αντιμετωπίζονται ως δυναμικές και ρευστές οντότητες οι οποίες πραγματώνονται και ανακατασκευάζονται στον λόγο. Στο πλαίσιο αυτό, οι ομιλητές/τριες θεωρείται ότι διαμορφώνουν ενεργητικά την κοινωνική τους πραγματικότητα, λαμβάνοντας υπόψη τους κοινωνικούς περιορισμούς και τους επικοινωνιακούς προσανατολισμούς που θέτουν/ τους τίθενται κάθε φορά. Καθώς η διεπίδραση θεωρείται ο ‘καμβάς’ όπου πολλαπλές ταυτότητες προβάλλονται και συγκρούονται μεταξύ των συμμετεχόντων/ουσών, θα εστιάσουμε στην ανάλυση της μυθοπλαστικής διεπίδρασης, αντλώντας παραδείγματα από τον κινηματογράφο και την τηλεόραση (τηλεοπτικές σειρές, διαφημιστικά σποτ). Οι κοινωνικές ταυτότητες που θα μελετηθούν θα είναι η κοινωνική τάξη, το φύλο, η ηλικία και η εθνότητα, ενώ θα αναλυθούν όλες οι δεικτικές διαδικασίες/ σημειωτικά συστήματα (γλώσσα και εικόνα) που εμπλέκονται και συλλειτουργούν για την κατασκευή των ταυτοτήτων στον (πολυτροπικό) μυθοπλαστικό λόγο. Καθώς η μαζική κουλτούρα κατασκευάζει ποικίλες εκδοχές της κοινωνικής πραγματικότητας στο θεσμικό πλαίσιο που διαμορφώνεται, ιδιαίτερη έμφαση θα δοθεί στον ιδεολογικό ρόλο των υπό μελέτη μυθοπλαστικών αναπαραστάσεων να αναπαράγουν και να ανατρέπουν ηγεμονικές ταυτότητες φύλου, τάξης, ηλικίας και εθνότητας.

Χρήση Τεχνολογιών Πληροφορικής και Επικοινωνιών στη διδασκαλία του μαθήματος: Βιντεοπροβολέας Χρήση ΤΠΕ στην επικοινωνία με τους φοιτητές: Χρήση email και elearning

Εργασίες κατ' οίκον Προφορική παρουσίαση εργασίας

Androutsopoulos, J. (2010). The study of language and space in media discourse. In P. Auer & J.E. Schmidt (Eds.), Language and Space: An International Handbook of Linguistic Variation. Volume I: Theory and Methods. Berlin, New York: de Gruyter, 740-758. Androutsopoulos, J. (2014). Mediatization and sociolinguistic change. Key concepts, research traditions, open issues. In J. Androutsopoulos (ed.), Mediatization and sociolinguistic change. Berlin: Mouton de Gruyter, pp. 3-48. Archakis, A., Lampropoulou, S., Tsakona, V. & Tsami, V. (2014). Linguistic varieties in style: Humorous representations in Greek mass culture texts. Discourse, Context & Media, 3, 46–55 Αρχάκης, Α. & Κονδύλη, Μ. (2011). Εισαγωγή σε Ζητήματα Κοινωνιογλωσσολογίας. Αθήνα: Νήσος. Αρχάκης, Α. & Τσάκωνα, Β. 2011. Ταυτότητες, Αφηγήσεις και Γλωσσική Εκπαίδευση. Αθήνα: Εκδόσεις Πατάκη. Benwell, B. & Stokoe, E. (2006). Discourse and Identity. Edinburgh: Edinburgh University Press. Bucholtz, M. & Hall, K. (2005). Identity and interaction: A sociocultural linguistic approach. Discourse Studies, 7, 584-614. Coupland, N. (2007). Style: Language Variation and Identity. Cambridge: Cambridge University Press. De Fina, A. (2003) Identity in Narrative. Amsterdam: John Benjamins. Fairclough, N. (2003). Analyzing Discourse: Textual Analysis for Social Research. London: Routledge. Γεωργαλίδου, Μ. Σηφιανού, M. & Β. Τσάκωνα (επιμ.) Ανάλυση Λόγου. Θεωρία και Εφαρμογές. Αθήνα: Νήσος. Georgakopoulou, A. (2000). On the sociolinguistics of popular films: Funny characters, funny voices. Journal of Modern Greek Studies, 18(1), 119-133. Holmes, J. (2016[1992]). Εισαγωγή στην Κοινωνιογλωσσολογία. Αθήνα: Εκδόσεις Πατάκη. Kress G and van Leeuwen T (2013) Reading Images: The Grammar of Visual Design (3rd ed.). London: Routledge. Lazar M (2007) Feminist Critical Discourse Analysis: Articulating a Feminist Discourse Praxis. Critical Discourse Studies 4(2): 141-164. Παυλίδου, Θ.-Σ. (2006) (επιμ.). Γλώσσα, Γένος, Φύλο (2η έκδοση). Θεσσαλονίκη: Ινστιτούτο Νεοελληνικών Σπουδών-Ίδρυμα Μανόλη Τριανταφυλλίδη. Στάμου Α.Γ. (2012). Αναπαραστάσεις της κοινωνιογλωσσικής πραγματικότητας στα κείμενα μαζικής κουλτούρας: Αναλυτικό πλαίσιο για την ανάπτυξη της κριτικής γλωσσικής επίγνωσης. Γλωσσολογία/Glossologia 20: 19-38. Στάμου Α.Γ. & Δημοπούλου Α.Δ. (2015). Κοινωνιογλωσσικές αναπαραστάσεις της κατασκευής του φύλου στον τηλεοπτικό λόγο: Η περίπτωση της σειράς Εργαζόμενη Γυναίκα. Γλωσσολογία/Glossologia 23: 23-44. Στάμου Α.Γ., Πολίτης Π., Αρχάκης Α. (2016) (επιμ.). Γλωσσική Ποικιλότητα και Κριτικοί Γραμματισμοί στον Λόγο της Μαζικής Κουλτούρας: Εκπαιδευτικές Προτάσεις για το Γλωσσικό Μάθημα. Καβάλα: Εκδόσεις Σαϊτα. Saltidou T.P. & Stamou A.G. (2018). “Cool children” and “super seniors” cross into youth language: Humorous constructions of youthfulness in Greek family sitcoms. In The Dynamics of Interactional Humor: Creating and negotiating humor in everyday encounters, V. Tsakona & J. Chovanec (eds). Amsterdam: John Benjamins, 181-204. Stamou, A.G. (2011). Speech style and the construction of social division: Evidence from Greek television. Language & Communication, 31(4), 329-344. Stamou, A.G. (2013). Adopting a critical discourse analytical approach to the mediation of sociolinguistic reality in mass culture: The case of youth language in advertising. Critical Studies in Media Communication, 30(4), 327–346 Stamou, A.G. (2014). A literature review on the mediation of sociolinguistic style in television and cinematic fiction: Sustaining the ideology of authenticity. Language & Literature 23(2): 118-140. Stamou A.G. (2018). Synthesizing critical discourse analysis with language ideologies: The example of fictional discourse. Discourse, Context & Media 23: 80-89. Stamou A.G. (2018). Sociolinguistics of fiction. Discourse, Context & Media 23: 1-5. Stamou A.G. (2018). Studying the interactional construction of identities in Critical Discourse Studies: A proposed analytical framework. Discourse & Society 29(5): 568-589. Stamou A.G. & Christou S. (2017). Sociolinguistic representations of the military in Greek comedy films: Laughing at the army. Pragmatics & Society 8(1): 1-25. Stamou, A.G., Maroniti, K. & Dinas, K.D. (2012). Representing “traditional” and “progressive” women in Greek television: The role of “feminine”/ “masculine” speech styles in the mediation of gender identity construction. Women’s Studies International Forum, 35(1), 38-52. Σαλτίδου, Ρ. & Στάμου, Α.Γ. (2016). «Φούρνος, bakery...και sex shop»: Η «γλώσσα των νέων» ως υφολογικός πόρος παιδιών και εφήβων και η κατασκευή της νεανικότητας στον τηλεοπτικό μυθοπλαστικό λόγο. Πρακτικά 36ης Ετήσιας Συνάντησης του Τομέα Γλωσσολογίας του Τμήματος Φιλολογίας ΑΠΘ. Θεσσαλονίκη: Ίδρυμα Μανόλη Τριανταφυλλίδη, 381-394. Σαλτίδου, Θ. & Στάμου, Α.Γ. (2017). "Κάν’ το όπως οι νέοι!': Τα νεανικά ιδιώματα ως υφολογικοί πόροι μεσηλίκων και ηλικιωμένων και η κατασκευή της νεανικότητας στον τηλεοπτικό μυθοπλαστικό λόγο. Ζ. Γαβριηλίδου κ.ά. (επιμ.), Πρακτικά Επετειακού Συνεδρίου ΤΕΦ ΔΠΘ Ταυτότητες: Γλώσσα και Λογοτεχνία. Καβάλα: Εκδόσεις Σαϊτα, 276-295.