Ηλεκτρονική Διάθεση Μαθήματος
Μαθησιακά Αποτελέσματα
Με την επιτυχή ολοκλήρωση του μαθήματος οι φοιτητές είναι σε θέση
α. να αντιληφθούν τη γλώσσα ως αποκλειστικά ανθρώπινη ικανότητα με νευροβιολογική βάση
β. να αντιληφθούν τη γλώσσα ως κοινωνικό φαινόμενο
γ. να κατανοούν τα διαφορετικά επίπεδα γλωσσικής ανάλυσης
δ. να εφαρμόσουν διαγλωσσικά τις αρχές της γλωσσολογίας για την ανάλυση γλωσσικών φαινομένων
ε. να εντάξουν τις βασικές αρχές της ανάλυσης γλωσσικών φαινομένων στη σχολική τάξη της ξένης γλώσσας
Περιεχόμενο Μαθήματος
1. Εισαγωγή: Βασικές αρχές της γλωσσολογίας. Αντικείμενο της γλωσσολογίας. Αιτιολόγηση των επιπέδων στην ανάλυση της γλώσσας.
2. Φωνητική: Αντικείμενο της φωνητικής. Περιγραφή του ήχου και τομείς της φωνητικής. Ακουστική φωνητική. Ακροατική φωνητική. Αρθρωτική φωνητική.
3. Φωνολογία: Αντικείμενο της φωνολογίας. Φθόγγοι σε παραδειγματικές σχέσεις αντίθεσης. Φωνήματα. Η εξεύρεση των φωνημάτων μιας γλώσσας. Διακριτικά χαρακτηριστικά. Σημάδεμα, ουδετεροποίηση. Τα φωνήματα της κοινής νεοελληνικής. Συνταγματικές σχέσεις μεταξύ φωνημάτων. Προσωδιακά στοιχεία.
4. Μορφολογία: Αντικείμενο της μορφολογίας. Μορφήματα. Η εξεύρεση των μορφημάτων μιας γλώσσας. Είδη μορφημάτων. Συνταγματικές σχέσεις μεταξύ μορφημάτων: οι λέξεις. Σύνθεση-Παραγωγή. Γλωσσική τυπολογία.
5. Σύνταξη: Αντικείμενο της σύνταξης. Πρωτεύουσες γραμματικές κατηγορίες. Δευτερεύουσες γραμματικές κατηγορίες. Φράση. Πρόταση. Ανάλυση σε Άμεσα Συστατικά. Γενετικές Γραμματικές.
6. Σημασιολογία: Η διπλή άρθρωση του περιεχομένου. Η μορφή του περιεχομένου. Λειτουργίες της γλώσσας και είδη σημασίας. Σημασία μορφήματος/λέξης (λεξική σημασία). Σημασία της πρότασης (προτασιακή σημασία). Προβλήματα στην οριοθέτηση της σημασίας και της σημασιολογίας.
7. Πραγματολογία: Αντικείμενο της πραγματολογίας. Γλωσσική πράξη. Η δομή της γλωσσικής πράξης. Προσλεκτικοί ενδείκτες. Ικανοποιητική επιτέλεση των γλωσσικών πράξεων. Οριοθέτηση της πραγματολογίας.
8. Κοινωνιογλωσσολογία: Αντικείμενο της κοινωνιογλωσσολογίας. Διαστάσεις της ποικιλότητας. Γλώσσα και κοινωνική ανισότητα.
Επιπρόσθετη βιβλιογραφία για μελέτη
-Σημειώσεις από τη διδάσκουσα (αρχεία power-point, PDF, videos, κ.ά.).
Παυλίδου, Θ. (2008). Επίπεδα γλωσσικής ανάλυσης. Θεσσαλονίκη: Ινστιτούτο Νεοελληνικών Σπουδών (Ίδρυμα Μανόλη Τριανταφυλλίδη)
Φιλιππάκη-Warburton Ει. (1992). Εισαγωγή στην Θεωρητική Γλωσσολογία. Αθήνα: Νεφέλη
-Lyons, J. (1995). Εισαγωγή στη γλωσσολογία, Αθήνα: Πατάκης.